Nhìn về góc độ chuyên gia giới, bình đẳng giới không phải là đấu tranh, chiến đấu chống lại nhau mà làm thế nào để nam nay nữ đều phát huy hết năng lực, khả năng của mình để làm cho xã hội tốt đẹp hơn. Đây là khẳng định của Chuyên gia Giới –TS. Lê Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giới, Gia đình và Phát triển tại Diễn đàn Kết nối ba bên Thanh niên – Marketer – Nhà báo do Viện Nghiên cứu Truyền thông phát triển (RED) tổ chức ngày 10/9 tại TP.HCM.
Diễn đàn là hoạt động năm trong khuôn khổ Dự án “Thanh niên tham gia giải quyết định kiến giới và thúc đẩy bình đẳng giới” do Liên minh Châu Âu (EU) tài trợ thông qua Oxfam Vietnam, được RED triển khai trong bốn năm từ tháng 4/2020 đến tháng 3/2024 tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM với mục tiêu là thúc đẩy bình đẳng giới ở Việt Nam thông qua tăng cường sự tham gia của thanh niên trong việc thay đổi các định kiến giới.
Tại diễn đàn, các khách mời đã mạnh dạn chia sẻ những góc nhìn, kinh nghiệm của mạng lưới chủ chốt 3 bên (Thanh niên/Sinh viên – Marketer – Nhà báo). Từ đó, đề xuất những giải pháp để thúc đẩy bình đẳng giới trong 3 lĩnh vực được coi là có tác động truyền thông lớn nhất đến xã hội: Giáo dục, Báo chí & Quảng cáo, Marketing.
Theo TS. Lê Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giới, Gia đình và Phát triển Cộng đồng, khi nói đến vai trò lãnh đạo người ta thường hay dựa vào giới tính. Khi mô tả phụ nữ, người ta thường “phi thường” hóa vai trò của họ. Phụ nữ là phải “đảm việc nước, giỏi việc nhà”. Và đối với các nữ lãnh đạo vẫn còn nhiều định kiến như việc nam giới làm chính trị gia và lãnh đạo doanh nghiệp tốt hơn phụ nữ. Phụ nữ lãnh đạo thì sẽ cảm tính, ảnh hưởng đến chất lượng công việc. Phụ nữ khi làm lãnh đạo bị soi xét, để ý hơn so với nam giới và đặt ra nhiều vấn đề khắt khe hơn… Chính những quan điểm thiên lệch không đúng đã vô tình gây ra gánh nặng cho phụ nữ.
Chia sẻ tại chương trình, TS. Nguyễn Nữ Nguyệt Anh -Trưởng khoa Xã hội học, Trường Đại học KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM, giới tính chưa bao giờ là yếu tố đánh giá khả năng lãnh đạo của một cá nhân. Trong khi trên thực tế, phụ nữ đạt được vai trò lãnh đạo thường gặp rất nhiều rào cản. So với nam giới, phụ nữ về mặt sinh học thì phải sinh con. Nếu phụ nữ sinh 2 con thì thời gian gián đoạn trong công việc hay học tập mất từ 5-6 năm. Nếu phụ nữ không cân bằng được về phía cạnh gia đình, học tập và công việc thì đứng trước nguy cơ đổ vỡ hôn nhân rất cao. Do vậy về công bằng mà xét, để đạt được vai trò lãnh đạo thì so với nam giới thì phụ nữ buộc phải cố gắng hơn rất nhiều để phát huy hết vai trò của mình. Họ cần lắm sự hỗ trợ tích cực từ phía gia đình và xã hội.
Chị Mạnh Phương tham dự chương trình chia sẻ, chúng ta nên thể hiện hình ảnh của người phụ nữ như thế nào? Làm người lãnh đạo, tôi có quyền mặc đẹp, có quyền trang điểm, tôi có quyền ăn những gì tôi thích. Về khía cạnh gia đình thì tôi xem chăm sóc những người thân yêu là một lựa chọn để có được hạnh phúc. Như vậy, về tiêu chuẩn người phụ nữ là “đảm việc nước, giỏi việc nhà” theo tôi không phải là định kiến. Nó chỉ là cổ vũ cho phụ nữ phấn đấu để đạt được những vị trí quan trọng hơn. Chúng ta nên khuyến khích, chung tay để phụ nữ phát huy hết khả năng của mình.
Trong chương trình, phần đông các khách mời cũng như khách tham dự nhìn nhận rằng cho dù là nam hay nữ thì nên có được cơ hội như nhau. Bên cạnh đó, cần nhận ra sự khác biệt về mặt sinh học để mang đến những giải pháp phù hợp, tạo điều kiện để họ phát huy hết khả năng của mình. Việc lựa chọn lãnh đạo không phụ thuộc vào giới mà phải dựa vào khả năng của họ…
Truyền thông, quảng cáo thể hiện sức mạnh to lớn trong việc điều hướng tư duy và cách nhìn nhận của mọi người về thế giới xung quanh. Ý niệm về khuôn mẫu giới trong xã hội đã tồn tại từ rất lâu về trước, tuy nhiên cùng với sự phát triển của các phương tiện truyền thông, những định kiến này càng được phổ biến rộng rãi hơn bao giờ hết và được củng cố chắc chắn hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Chia sẻ về những tác động của truyền thông, quảng cáo, em Thùy Dương cho biết, hàng ngày tiếp cận thông tin trên truyền thông, báo chí và các nền tảng mạng xã hội. Những quan niệm, định kiến thiên lệch về giới này càng được phổ biến rộng rãi trên quảng cáo, mạng xã hội. Do vậy, để thoát ra được định kiến này rất khó khăn và cần sự hiểu biết để chọn lọc thông tin tiếp nhận.
Dưới góc nhìn của Chuyên gia Marketing, anh Ân Đặng – Head of HCMC Branch Omega Media Worldwide chia sẻ, những sản phẩm quảng cáo lồng ghép vai trò vai trò của phụ nữ. Phụ nữ trong các thông điệp quảng cáo, PR thường gắn chặt với vai trò bếp núc, chăm con, giặt giũ. Những hình ảnh định kiến ấy vô tình hay hữu ý tác động vào quan niệm, suy nghĩ, nhận thức của cộng đồng, đi ngược lại với nỗ lực xây dựng xã hội nam nữ bình đẳng.
Những người làm về lĩnh vực quảng cáo, truyền thông không phải là không biết họ làm chưa đúng. Nhưng có quá nhiều lý do khiến họ lựa chọn cách làm như vậy để tạo được sự quan tâm của khách hàng. Cho dù người làm truyền thông, quảng cáo vô cùng nhạy cảm về những định kiến giới tuy nhiên sống trong xã hội mà sự chấp nhận và đồng thuận của cộng đồng mà không có phản ứng về định kiến giới. Khách hàng là người quyết định sự thành công của họ. Do vậy, góc nhìn của khách hàng thay đổi thì truyền thông sẽ thay đổi theo, anh Ân cho biết thêm.
Chị Ngọc Mai – đại diện RED chia sẻ, trong truyền thông, quảng cáo, chúng ta sẽ lựa chọn hình ảnh phù hợp để tạo sự quan tâm của công chúng. Quảng cáo không nhằm mục đích tuyên truyền mà ra đời để phục vụ thị trường. Chính vì thế, quảng cáo sẽ thể hiện những khuôn mẫu phổ biến và được số đông theo đuổi trong xã hội Việt Nam.
Nếu ngay lập tức thay đổi các hình ảnh quảng cáo thì khán giả có chấp nhận hay không? Việc ngay lập tức đưa ra một bộ quy chuẩn về giới và áp các sản phẩm quảng cáo của công ty cũng khó đem lại hiệu quả cao vì quảng cáo có áp lực bán hàng rất nặng nề. Tuy nhiên, lợi nhuận phải đi kèm với trách nhiệm xã hội. Do vậy, hiện nay có những đơn vị đang có sự thay đổi tích cực, chú trọng lồng ghép vấn đề, đưa ra các thông điệp về bình đẳng giới, qua đó góp phần định hướng và xóa bỏ những định kiến về giới, chị Mai chia sẻ.
Mỹ Thanh
