Trí tuệ nhân tạo hay trí thông minh nhân tạo (tiếng Anh: Artificial Intelligence hay Machine Intelligence – viết tắt là AI) là một ngành thuộc lĩnh vực khoa học máy tính. Nó là trí tuệ do con người lập trình nên với mục tiêu giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi tư duy, suy luận, phân tích…thông minh như con người. AI được thực hiện bằng cách nghiên cứu não bộ của con người và cách con người học hỏi, quyết định và làm việc trong khi giải quyết vấn đề, sau đó sử dụng kết quả của nghiên cứu này làm cơ sở phát triển phần mềm và hệ thống thông minh.
AI có thể được phân loại theo nhiều cách, bao gồm các yếu tố sau:
- Khả năng của nó để bắt chước đặc điểm con người
- Các công nghệ cho phép các điểm đặc trưng của con người được bắt chước
- Các ứng dụng trong đời sống thực tế của hệ thống
- Lý thuyết tâm lý
Theo đó, trí tuệ nhân tạo được chia thành ba nhóm chính đó là:
Trí tuệ nhân tạo hẹp (Artificial Narrow Intelligence – ANI)
Đây là hình thức trí tuệ nhân tạo duy nhất mà con người đạt được cho đến nay. Đây là AI rất tốt trong việc thực hiện một nhiệm vụ duy nhất, như chơi cờ vua hoặc cờ vây, đưa ra đề xuất mua hàng, dự đoán bán hàng và dự báo thời tiết. Bên cạnh đó, chúng ta còn có những AI về thị giác máy tính (computer vision), xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhận dạng giọng nói và hình ảnh đều là trí tuệ nhân tạo hẹp, ngay cả khi những tiến bộ của chúng rất hấp dẫn khi được giới thiệu với công chúng. Thậm chí công cụ dịch thuật Google Translate mà bạn đang sử dụng, có vẻ rất siêu việt như vậy nhưng vẫn là một dạng Trí tuệ nhân tạo hẹp.
Bạn đã bao giờ nghe đến Xe tự hành? Điều này có thể khiến bạn bất ngờ nhưng công nghệ xe tự hành vẫn được coi là một loại AI hẹp, hay cụ thể hơn là sự phối hợp của một số AI hẹp với nhau. Ở một số tài liệu, AI hẹp hay còn được gọi là AI yếu (weak AI). Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là AI hẹp không hiệu quả mà ngược lại, hiện nay nó đang vận hành rất tốt trong các công việc thường ngày, cả về thể chất và nhận thức, nhưng nó vẫn không phải là AI ở cấp độ con người.
Trí tuệ nhân tạo rộng (Artificial General Intelligence – AGI)
Trí tuệ nhân tạo rộng còn được gọi là AI cấp độ con người hoặc AI mạnh (Strong AI). Đây là loại Trí tuệ nhân tạo có thể hiểu và lý giải môi trường của nó như con người. AGI là một bộ máy thông minh ở cấp trung bình của con người – một cỗ máy có thể thực hiện bất kỳ nhiệm vụ trí tuệ nào mà con người có thể xử lý được. Tạo ra AGI là một nhiệm vụ khó khăn hơn nhiều so với ANI, và điều này vẫn chưa thể thực hiện được.
Siêu trí tuệ nhân tạo (Artificial Super Intelligence – ASI)
Nhà triết học và trí tuệ nhân tạo học Oxford hàng đầu, Nick Bostrom, định nghĩa siêu trí tuệ là “một trí tuệ thông minh hơn tất cả những bộ não uyên bác nhất trên tất cả mọi lĩnh vực, bao gồm cả sáng tạo khoa học, trí tuệ nói chung và năng lực xã hội.” ASI dao động từ một cỗ máy chỉ thông minh hơn con người một chút cho tới một cỗ máy thông minh gấp hàng triệu tỷ lần một người bình thường.
Hiện nay, con người đã chinh phục được cấp độ thấp nhất của năng lực AI – đó là ANI – theo rất nhiều cách khác nhau, và chúng phổ biến ở khắp nơi. Cuộc cách mạng AI là con đường đi từ ANI, cho tới AGI, rồi tới ASI – một lộ trình mà dù thế nào cũng sẽ thay đổi tất cả mọi thứ…
“Các loại trí tuệ nhân tạo” là kiến thức thuộc chuyên đề “AI – Giới thiệu về trí tuệ nhân tạo”, được hướng dẫn bởi ông Nguyễn Ngọc Tú – Giám đốc điều hành của Tổ chức Trí tuệ nhân tạo Việt (VietAI).
“AI – Giới thiệu về trí tuệ nhân tạo” là một trong 20 chuyên đề thuộc chương trình đào tạo trực tuyến của Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc (thuộc Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Chương trình được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí. Tìm hiểu thêm về các chuyên đề và đăng ký tham dự miễn phí tại đây: https://vietnamsme.gov.vn/elearning/
Mỹ Thanh
